Τα φυτεμένα δώματα έχουν αναδειχθεί ως μια καινοτόμος λύση σε διάφορες αστικές προκλήσεις, από τη διαχείριση των όμβριων υδάτων έως την ενεργειακή απόδοση. Μεταξύ των πολλών πλεονεκτημάτων τους, οι πράσινες στέγες συμβάλλουν σημαντικά στη θερμομόνωση, διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της θερμοκρασίας των εσωτερικών χώρων και στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στα κτίρια.
Τα φυτεμένα δώματα αποτελούνται από ένα πολυεπίπεδο σύστημα, που τυπικά περιλαμβάνει βλάστηση, χώμα, αποστράγγιση, στρώματα στεγάνωσης και πάνω απ’ όλα θερμομόνωση. Αυτή η μοναδική δομή προσφέρει εγγενείς θερμομονωτικές ιδιότητες. Κατά τη διάρκεια του ζεστού καιρού, η βλάστηση απορροφά την ηλιακή ακτινοβολία, μειώνοντας την ποσότητα θερμότητας που μεταφέρεται στο κτίριο από κάτω. Αντίθετα, κατά τις ψυχρότερες εποχές, τα στρώματα του εδάφους και η βλάστηση λειτουργούν ως φράγμα, αποτρέποντας την απώλεια θερμότητας μέσω της οροφής. Μερικά από τα πλεονεκτήματα της θερμομόνωσης φυτεμένου δώματος είναι:
Ενεργειακή απόδοση: Μειώνοντας τη μεταφορά θερμότητας μέσω της οροφής, τα φυτεμένα δώματα μειώνουν την ανάγκη για συστήματα θέρμανσης και ψύξης, οδηγώντας σε σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας για τους ιδιοκτήτες κτιρίων.
Θερμική άνεση: τα φυτεμένα δώματα συμβάλλουν στη διατήρηση πιο σταθερών θερμοκρασιών εσωτερικά του κτιρίου, δημιουργώντας ένα άνετο περιβάλλον για τους χρήστες όλο το χρόνο.
Μακροζωία: Η επιπλέον θερμομόνωση που παρέχουν οι πράσινες στέγες μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια ζωής των υλικών στέγης προστατεύοντάς τα από τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας και την υπεριώδη ακτινοβολία.
Περιβαλλοντικά Οφέλη: Η χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας μεταφράζεται σε μειωμένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, συμβάλλοντας στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Όταν αυτό συνδυάζεται και με τη χρήση θερμομονωτικών υλικών από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας τότε η μείωση εκπομπών CO2 είναι πολλαπλάσια. Επιπλέον, οι πράσινες στέγες μετριάζουν το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας απορροφώντας θερμότητα και μειώνοντας τις θερμοκρασίες περιβάλλοντος στις πόλεις.
Για τη θερμομόνωση φυτεμένου δώματος τοποθετείται πρώτα η θερμομονωτική στρώση στο κατάλληλο πάχος βάση της μελέτης. Μετά εφαρμόζεται το κονίαμα ρύσεων. Η κλίση της πλάκας σκυροδέματος επηρεάζει την αποστράγγιση του νερού και τη συγκράτηση της θερμότητας. Οι επίπεδες ή χαμηλής κλίσης πλάκες προσφέρουν περισσότερο χώρο για βλάστηση και χώμα, βελτιστοποιώντας τη θερμομόνωση. Ακολουθούν συνήθως η στεγανοποιητική στρώση, αποστραγγιστική μεμβράνη (αυγουλιέρα), μία στρώση κροκάλας, γεωύφασμα και τέλος η στρώση του χώματος φύτευσης.
Διαφορετικά είδη φυτών έχουν διαφορετικούς βαθμούς μονωτικών ιδιοτήτων. Η πυκνή βλάστηση με πλατύφυλλα προσφέρει καλύτερη σκίαση και μόνωση σε σύγκριση με την αραιή ή φυλλοβόλα βλάστηση.
Η υγρασία εντός του χώματος συμβάλλει στη θερμική μάζα, ενισχύοντας την ικανότητα της οροφής να αποθηκεύει και να απελευθερώνει θερμότητα σταδιακά.
Το κλίμα επηρεάζει τη θερμική απόδοση φυτεμένου δώματος. Σε ψυχρότερα κλίματα, απαιτείται μεγαλύτερο πάχος θερμομόνωσης για την αποφυγή απώλειας θερμότητας, ενώ σε θερμότερα κλίματα, η σκίαση και η διατήρηση της υγρασίας γίνονται πιο κρίσιμες για την ψύξη.
Πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητα του φυτεμένου δώματος. Για παράδειγμα, έγινε σύγκριση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων με συμβατικές στέγες σε σχέση με εκείνα με φυτεμένο δώμα σε περίοδο ενός έτους. Τα αποτελέσματα έδειξαν μείωση στην κατανάλωση ενέργειας θέρμανσης και ψύξης στα κτίρια με φυτεμένο δώμα, υπογραμμίζοντας τον σημαντικό ρόλο της βλάστησης.
Κατά το σχεδιασμό και την υλοποίηση πράσινων στεγών για θερμομόνωση, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη:
Α) Αξιολόγηση της δομικής ικανότητας του κτιρίου να υποστηρίξει το πρόσθετο βάρος των υλικών της πράσινης στέγης, ιδιαίτερα σε έργα ανακαίνισης.
Β) Εξασφαλίστε τη σωστή στεγανοποίηση για να αποτρέψετε τη διείσδυση νερού και τη δομική ζημιά.
Γ) Η τακτική συντήρηση, συμπεριλαμβανομένης της άρδευσης, του ελέγχου των ζιζανίων και της επιθεώρησης των συστημάτων αποστράγγισης, είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της αποτελεσματικότητας της μόνωσης των πράσινων στεγών.
Δ) Πραγματοποιήστε μια ενδελεχή ανάλυση κόστους-οφέλους λαμβάνοντας υπόψη το κόστος εγκατάστασης, την εξοικονόμηση ενέργειας και τα μακροπρόθεσμα έξοδα συντήρησης για να προσδιορίσετε τη σκοπιμότητα της υλοποίησης της πράσινης στέγης.
Οι πράσινες στέγες προσφέρουν πολύπλευρα οφέλη, με τη θερμομόνωση να αποτελεί βασικό πλεονέκτημα για την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου. Αξιοποιώντας τη βλάστηση και τα φυσικά στοιχεία, οι πράσινες στέγες παρέχουν αποτελεσματική μόνωση, συμβάλλοντας σε βιώσιμες οικοδομικές πρακτικές και ανθεκτικά αστικά περιβάλλοντα. Καθώς οι πόλεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της αστικοποίησης, η ενσωμάτωση των πράσινων στεγών στα κτίρια μπορεί να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στον μετριασμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και στη βελτίωση της ποιότητας της αστικής ζωής.
Ελίνα Ριζάκου
Αρχιτέκτων Μηχανικός
Αντιπρόεδρος Γ.Κ. ΡΙΖΑΚΟΣ ΑΒΕΤΕ
